توران میرهادی

شاید اسم توران میرهادی را بارها شنیده باشیم و جایی در کوچه پس کوچه‌های ذهن‌مان داشته باشیمش اما ندانیم توران میرهادی که بود و چرا این نام را به یاد داریم؟

او در ۶ خرداد ۱۳۰۶ از پدری ایرانی و مادری آلمانی به دنیا آمد.

پدر او فضل‌الله، درس خوانده‌ی رشته‌ی راه و ساختمان و مکانیک راه آهن در آلمان بود و مادر آلمانی‌اش گرتا، به کار نقاشی و مجسمه سازی مشغول بود.

پدر و مادر او هر کدام نقش اساسی در تربیت توران داشته‌اند، مادرش او را با شعرها، ترانه‌ها و قصه‌های آلمانی مانند برادران گریم آشنا کرد و به دلیل علاقه به زبان و ادبیات فارسی نشست‌هایی را با حضور شاعران و نویسندگان برگزار می‌کرد.

او در ۱۳سالگی زندگی‌نامه‌ی ژاندراک را خواند و در ۱۷ سالگی به واسطه‌ی خواندن  شاهنامه وابستگی بسیار زیادی با شاهنامه فردوسی پیدا کرد. در طی این سال‌ها زبان‌های فرانسه و انگلیسی را هم یاد گرفت.

پس از ورود به رشته‌ی علوم طبیعی در دانشکده‌ی علوم، از جبار باغچه‌بان و محمد حسین هوشیار که از اولین مبارزان بی‌‌سوادی در ایران بودند راه و روش سواد آموزی را یاد می‌گیرد و با مقوله‌ی آموزش و پرورش آشنا می‌شود.

بعد از جنگ جهانی دوم برای ادامه تحصیل به فرانسه می‌رود و در دانشگاه «سوربن» رشته‌ی «روانشناسی تربیتی» و در کالج «سوینه» در رشته‌ی «آموزش ابتدایی پیش از دبستان» تحصیل می‌کند.

حاصل این آموزش‌ها نگرشی نو به آموزش و پرورش کودکان بود.

میرهادی آموخته‌هایش را در دبستانی به نام فرهاد پیاده می‌کند. این تلاش‌ها ثمر می‌دهد و او در سال ۱۳۳۶ دبستان و در سال ۱۳۵۰ راهنمایی را هم به آن اضافه می‌کند.

او که در زمینه‌ی تربیت کودک و نوجوان تلاش بسیاری کرده بود همراه با لیلی آهی به فکر راه‌اندازی شورای کتاب کودک می‌افتد. هدف از این سازمان  کمک به روند شکل‌گیری ادبیات کودکان، اعتلای کیفی ‌و‌ کمی منابع ادبی و اطلاعاتی کودکان و نوجوانان، ارائه‌ی خدمات کتابخانه‎‌ای، حمایت از پدیدآورندگان و ناشران جهت خلق آثار با ارزش ادبی و اطلاعاتی بود که در سال ۱۳۴۱ تأسیس شد.

همچنین توران میرهادی در سال ۱۳۵۸فرهنگ‌نامه‌ی کودکان و نوجوانان را که مخصوص ۱۰ تا ۱۶ ساله‌ها بود تدوین می‌کند. این فرهنگ‌نامه به سوالات آنان در زمینه‌های مختلف پاسخ می‌داد. این کتاب در سال ۱۳۷۷ به عنوان کتاب سال انتخاب شد و در سال ۱۳۷۹ جایزه‌ی ترویج علم ایران را دریافت کرد.

او پس از سال‌ها تلاش برای تربیت و رشد کودکان و نوجوانان ایرانی ۱۸ آبان ۹۵ بر اثر سکته قلبی درگذشت.

کتاب «توران، دختر ایران – توران میرهادی اندیشه‌مند و روشنگر نهادگذار» نوشته‌ی «محمدهادی محمدی» به زندگی‌نامه و اثرگذاری توران میرهادی در ادبیات کودک و نوجوان پرداخته است.

همچنین کتاب «گفت‌وگو با زمان، مجموعه‌ی گفت‌وگوهای توران میرهادی» به قلم «مسعود میرعلایی» از دیگر کتاب‌هایی می‌باشد که خواندن آن به کسب شناخت کاملی از توران میرهادی و فعالیت‌های ارزشمند او کمک می‌نماید.

آثار:

۱ -تحلیلی از خواندنی‌های مناسب کودکان قبل از دبستان سال‌های ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۷

۲ -گزارش نهائی سمینار منطقه‌ای ادبیات کودکان و نوجوانان تهران – ۱۳۴۴

۳ -تشکیل شورای کتاب کودک (دستنویس)

۴ -یک تجربه تربیتی

۵ -سرگذشت یک کتابخانه

۶ -فهرست کتاب‌های مناسب شورای کتاب کودک (دستنویس)

۷ -ف‍ی‍ل‍م‍ی ‌از م‍س‍ائ‍ل‌ آم‍وزش‍ی‌ ن‍وج‍وان‍ان‌

۸ -تأس‍ی‍س‌ ک‍ت‍اب‍خ‍ان‍ه‌‌های کودک: ش‍ه‍رک‍رد (دستنویس)

۹ -نقدها و نظرها: نظرآزمایی، تدریس زبان بیگانه در دبستان

۱۰ -مراکز و مؤسسات ایرانی: شورای کتاب کودک

۱۱ -اتل متل توتوله : تصویر جعفر تجارتچی …

۱۲ -با جایزه جهانی آندرسن بیشتر آشنا شویم

۱۳ -بحران ادبیات کودکان و نوجوانان

۱۴ -ادبیات کودکان تازیانه نصیحت نیست: تلاش به خاطر ۶ میلیون کودک

۱۵ -در کودکستان

۱۶ -ج‍س‍ت‍ج‍و در ر‌ا‌ه‍‍ه‍‍ا و روش‍‍ه‍‍ا‌ی‌ ت‍رب‍ی‍ت

۱۷ -دو گ‍ف‍ت‍‍ار

۱۸ -کودکستان قبل از دبستان

۱۹ -گذری در ادبیات کودکان

۲۰ -آنچه از کنگره آموختیم : تصاویر در افسانه ها

۲۱ -آنچه از کنگره آموختیم : افسانه ها و محتوای تربیتی آنها

۲۲ -آنچه از کنگره آموختیم : افسانه های پریان در عصر تکنولوژی

۲۳ -آنچه از کنگره آموختیم : افسانه ها، دعوتی برای پرواز و اوج گرفتن ذهنی مستقل کودکان

۲۴ -آنچه از کنگره آموختیم : در باب افسانه ها و اسطوره ها برای کودکان و نوجوانان عصر ما

۲۵ -آنچه از کنگره آموختیم : در باب افسانه ها و اسطوره ها برای کودکان و نوجوانان عصر ما

۲۶ -کودک و کتاب در ایران

۲۷ -گزارشی از کار جلسات هیأت داوران جهانی جایزه هانس کریستین اندرسن ۱۹۷۶

۲۸ -گزارشی از کار جلسات هیأت داوران جهانی جایزه هانس کریستین اندرسن

۲۹ -می توان گزارشهای کتاب را زنده و جالب اجرا کرد

۳۰ -گزارش برنامه تجربی یک ساعت مطالعه در هفته برای تمام کلاسهای دبستان فرهاد: سال تحصیلی ۴۵ – ۱۳۴۴

۳۱ -سیر تحول ادبیات کودکان در ایران

۳۲ -سخنرانی در مراسم بزرگداشت عباس یمینی شریف در شورای کتاب کودک اول دی ماه ۶۹

۳۳ -استفاده از طرح‌های قصه‌های عامیانه در افسانه‌های نو

۳۴ –زمینه‌های خالی در ادبیات کودکان و نوجوانان

۳۵ -فهرستی کامل از کتاب‌هایی که تاکنون به زبان فارسی برای مطالعه و سرگرمی کودکان چاپ و منتشر شده است

۳۶ -جادوگر شهر زمرد

۳۷ –کودکستان‌های ما

۳۸ -انتقاد کتاب اطفال: حساب مصور

۳۹ -داستان عروسک

۴۰ -انتقاد کتاب نوجوانان: نخستین روزهای جهان، نخستین مردم جهان